Dzisiaj zaprezentuję wam kolejną książkę podchodzącą pod kategorię książek filmoznawczych. Tym razem jest to coś, co zainteresuje miłośników prozy i ekranizacji Jane Austen. Kino kobiet? Pomiędzy romantyzmem a feminizmem – adaptacje powieści Jane Austen lat dziewięćdziesiątych to opublikowana praca magisterska Aleksandry Niemczyńskiej, chyba jedna z niewielu polskich prac naukowych poświęconych ekranizacjom powieści Jane Austen, przez to zasługuje na uwagę, choć dość ostrożną, ponieważ praca nie jest wolna od wad.
Zacznę od tego, że kiedy kupowałam tę książkę, kierowałam się swoimi zainteresowaniami ogólnymi filmem i pewną słabością do filmów opierających się na powieściach XIX-wiecznych angielskich pisarek, bo jak słusznie zauważyła Niemczyńska, bardziej znamy je z filmów niż z pierwowzorów. Nie spodziewałam się, że przez kolejny semestr przyjdzie mi się zmierzać z różnymi adaptacjami m.in. prozy Jane Austen i pisać pracę roczną, do której… szukam jeszcze inspiracji. A tę postanowiłam poszukać właśnie w pracy Niemczyńskiej. Na zajęciach uprzedzono mnie, aby tę pracę nie traktować jako rzetelnego, autorskiego źródła, ponieważ autorka częściej zapożyczała wnioski z anglojęzycznych publikacji niż to oznacza w przypisach. Natomiast można tę pracę wykorzystać jako ogólne rozeznanie w adaptacjach powieści Jane Austen i strategiach krytycznych, jakie się wykorzystuje do analizy tych dzieł.
Po tytule pracy można się domyślić, że autorka skoncentrowała się na dwóch postawach kobiet: romantyczki i feministki – nierzadko obie przeplatały się wzajemnie. Faktem jest, że XIX wiek jest takim pograniczem między postawą narzucaną przez romantyzm, a początkami ruchów emancypacyjnych. Jednak autorka pokazuje coś innego, poprzez bohaterki filmowe przedstawia się współczesną produkcji filmu (czyli lata 90.) perspektywę patrzenia na kobiety poprzedniego wieku. Choć w jednym czasie powstały dwie lub trzy adaptacje jednej powieści, każda jest inna, bo twórca skupił się na innym elemencie powieści. Wśród tych ekranizacji pojawiły się także uwspółcześnione wersje, np. Cluelles skoncentrowana jest na uwypukleniu ironii obecnej w narracjach Austen.
Jednym z ciekawszych elementów pracy stanowi rozdział trzeci, poświęcony zjawisku Austenmanii. Autorka nie tylko podjęła się próby jego scharakteryzowania, ale także wymieniła i zwięźle opisała jego przejawy w kulturze XXI wieku, dzięki czemu jej praca nie ogranicza się tylko do dzieł filmowych z lat 90., w związku z tym znalazło się miejsce na krótką analizę m.in. współczesnej wariacji Dumy i uprzedzenia w wykonaniu Helen Fielding, a później twórców filmów Dziennik Bridget Jones.
Natomiast tym, co gryzą czytelnika po oczach, są rysunki, mające zastępować kadry z filmów. Można zrozumieć problemy z prawami autorskimi na wykorzystywanie zdjęć, ale chyba nikt nie oczekiwał ich w tego rodzaju publikacji. Natomiast odręczne i dość prymitywne rysunki wzorujące się na kadrach z filmu są po prostu żenujące i zbędne.
Niemniej jednak dla osób fanów omówionych w niniejszej pracy filmów książka Niemczyńskiej może okazać się ciekawą i poszerzającą spojrzenie na ulubione ekranizacje. Natomiast dla poszukiwaczy punktu zaczepienia dla swoich projektów naukowych powiązanych z tym tematem cenna może się okazać polsko- i anglojęzyczna bibliografia podpowiadająca, gdzie szukać dalszych tropów. Dzięki niej niebawem wrócę z biblioteki stosem książek. Może z tego coś ciekawego się urodzi…