Sam Kean „Znikająca łyżeczka. Dziwne opowieści chemicznej treści”

 

Trzeba przyznać uczciwie, iż autor podszedł bardzo profesjonalnie i z pomysłem do swojej publikacji. Znikająca łyżeczka… to książka wręcz naszpikowana ciekawymi historiami dotyczącymi większości pierwiastków chemicznych występujących w układzie okresowym. Oprócz ciekawostek związanych z samymi pierwiastkami autor sportretował też osoby bezpośrednio związane z ich odkryciem. Dzięki temu poznajemy niedoskonałości świata nauki prosto od kuchni oraz ludzi tworzących jej historię na przestrzeni lat. A jest to historia nie tylko geniuszu i zatracenia, szczęścia i pecha, ale i oszustw, nacisków politycznych, śmierci, bezwzględnego wyścigu o splendor i sławę.

Sam tytuł książki wziął się od żartu, jaki możemy zrobić swoim znajomym, nieświadomym faktu niskiej temperatury topnienia galu. Otóż normalnie wyglądająca „stalowa” łyżeczka nagle zamienia się w ciecz przypominająca rtęć w gorącej herbacie. Jest to niewątpliwie doświadczenie, które może dostarczyć mnóstwo zabawy zdziwionym obserwatorom. A takich historii jest tam mnóstwo.

Bohaterowie książki są bardzo zróżnicowani. Od trucicieli takich jak rtęć, kadm, tal czy ołów, poprzez pierwiastki będące obiektem pożądania wojskowych, np. wolfram, po pierwiastki będące przyczyną wojen domowych, przykładowo tantal. Nie zabraknie również opowieści o popełnionych błędach genialnych naukowców pokroju Linusa Paulinga, bezgranicznie zadufanych w sobie jak Mendelejew czy też skromnych i wielkich jak Lise Meitner.

Książka wiele czasu poświęca również pierwiastkom superciężkim odkrytym w tle toczącego się konfliktu zimnowojennego pociągającego za sobą choćby rozbieżności w nazewnictwie pierwiastków.  Któż przecież z bacznych obserwatorów układu okresowego nie pamięta choćby zamieszania w oznaczeniu pierwiastka 104 nazywanego po naszej stronie żelaznej kurtyny Kurczatowem, a po drugiej Rutherfordem.  Samo zagadnienie pierwiastków superciężkich jest o tyle ciekawe, iż są one rzadko omawiane w literaturze.  Powodowane jest to brakiem ich praktycznego zastosowania oraz trudnością wykonywania jakichkolwiek badań.  No cóż. Takie są konsekwencje pierwiastkowej wyspy niestabilności ich jąder.

Chętnych poznania historii pierwiastków i bohaterów ich odkrycia zachęcam do przeczytania pozycji. Napisana jest przystępnym językiem, a sama książka jest niekończącym się ciągiem interesujących historii, które mogą zainteresować nie tylko chemików czy fizyków, ale i ludzi ciekawych świata.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *